Protestantse kerk, begraafplaats en ‘Ropsentuin’

Na een studie theologie in Utrecht en een korte periode als hulpprediker in Middelburg wordt Vincents vader Theodorus van Gogh (1822-1885) op 1 april 1849 beroepen als dominee van Zundert. Op 30 maart 1852 wordt het eerste kind van Theodorus en Anna Cornelia geboren, maar het is niet levensvatbaar. In het geboorteregister van de gemeente Zundert staat vermeld ‘Levenloos Van Gogh’. Het kind wordt begraven bij deze protestantse kerk. De grafzerk draagt de naam Vincent van Gogh. In de nabijheid van het grafje staat een opmerkelijke geënte treures, die mogelijk rond die tijd is geplant. Exact een jaar later op 30 maart 1853 wordt de bekende Vincent Willem van Gogh (1853-1890) geboren.

Na Vincent worden nog vijf kinderen geboren: Anna (1855), Theo (1857), Elisabeth (1859), Willemien (1862) en Cor (1867). Zij worden allen gedoopt in de protestantse kerk. Dit kerkje naar ontwerp van de Bredase architect Herman Huijsers is gebouwd in 1805, speciaal voor de kleine protestantse gemeente in het katholieke Zundert. Het zogenaamde ‘Napoleonskerkje’ staat aan de rand van het toenmalige dorp langs de weg naar België. Het terrein is omgeven door een oud smeedijzeren hekwerk. Daarbinnen ligt de protestantse begraafplaats. De oudste graven zijn van families die landgoederen bezitten in het buitengebied van Zundert, Van de Wall en Van der Hoeven. Tussen de graven staan oude bomen. De kerk haalt inkomsten uit de verkoop van hout. Voor dit doel kweekt ze ook bomen in de naastgelegen ‘Ropsentuin’, vernoemd naar de toenmalige eigenaar Hendrik Rops. Achter de kerk houdt het gezin Van Gogh een moestuin.

Het interieur van het protestantse kerkje bevat diverse authentieke elementen, zoals het koperen doopbekken en de preekstoel waarop dominee Van Gogh op zondagen de dienst leidt. De kinderen zitten dan met hun moeder in een kerkbank aan de zijkant te luisteren naar hun vader. Vincent ziet hem als een ‘herder’ die zijn ‘schapen’ hoedt. Hij beleeft een gelukkige jeugd, zo schijft hij later aan zijn broer Theo: ‘Ik verbeeld me altijd dat te Zundert en nog een paar jaar verder er een betere stemming in ’t algemeen bij ons thuis was. Sedert vind ik, ’t er niet beter op werd.’

Vincent tekent voor Betsy Tersteeg, dochter van zijn voormalige chef bij Goupil & Cie, rond 1874 uit het hoofd een kerkje met vogels op het dak. Hoewel de toren niet overeenkomt met de werkelijkheid, vertoont deze schets toch opmerkelijke gelijkenis met het kerkje van Zundert.

Contact

Van Goghplein 1
4881 DA Zundert
Plan je route